FIFA Futbolcu Menajerleri Talimatı ile Getirilen Düzenlemeler
FIFA tarafından 16 Aralık 2022 tarihinde kabul edilen yeni FIFA Futbolcu Menajerleri Talimatı (“Talimat”) 9 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Talimat ile sözleşmesel yükümlülüklerin detaylı olarak düzenlenmesi ve finansal şeffaflığın artırılması amaçlanmıştır.
Talimat’ın Yürürlüğe Girişi
Talimat’ın; menajerlerin sınavı geçmesi ve lisans alması şartı da dahil olmak üzere futbol menajeri olmaya ilişkin hükümleri 9 Ocak 2023 'te yürürlüğe girmiş olup yalnızca lisanslı futbol menajerleri ile çalışma yükümlülüğü, futbol menajeri olarak hareket etmeyle ilgili düzenlemeler ile menajerlerin ücretlerine ilişkin üst sınır ve çoklu temsil limitlerine ilişkin hükümler ise 1 Ekim 2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Bu düzenlemeyle birlikte tüm menajerlerin lisans almaları gerekecektir. Ancak 16 Aralık 2022 tarihinden önce menajerlik sözleşmesi ile yapılan transferler transferin 1 Ekim 2023’ten sonra gerçekleştiği durumlar da dahil olmak üzere yeni düzenlemelere tabi olmayacaktır. Bu nedenle menajerlik ücretlerine ilişkin üst sınır ve çoklu temsil limitleri de bu hallerde uygulanmayacaktır.
Ulusal federasyonların 30 Eylül 2023 tarihine kadar Talimat’a uyum sağlaması gerekmektedir. Ulusal federasyonların Talimat’ın iç hukuk ile çeliştiği veya ulusal federasyonların daha ağır yükümlülükler öngörebileceği hallerde Talimat’tan ayrılabilecekleri ifade edilmiştir.
Kapsam
Talimat; menajerlerin uluslararası transfer sistemi içerisindeki durumlarını düzenlemekte olup uluslararası boyut içeren tüm menajerlik sözleşmelerine uygulanacaktır. Uluslararası boyut içeren sözleşmeler; futbolcunun veya antrenörün ayrıldığı kulüp ile anlaştığı yeni kulübün farklı ulusal federasyonlara tabi olduğu durumlar olarak ifade edilmektedir. Uluslararası boyutu olmayan bir menajerlik sözleşmesinde ise menajerliği yapılan kişinin yerleşim yerinde geçerli olan ulusal kurallar uygulama alanı bulacaktır.
Menajerlerin Lisans Alma Süreci
Futbol menajerlerinin, menajerlik faaliyeti yapabilmek için aşağıdaki adımları takip ederek lisans alması gerekmektedir;
- FIFA'nın online platformu üzerinden başvuruda bulunmak,
- FIFA tarafından yapılan sınavı başarıyla geçmek ve yıllık 600 USD lisans ücreti ödemek,
- Belirli uygunluk şartlarına ve Sürekli Mesleki Gelişim ilkelerine uymak,
- Tüm FIFA düzenlemelerine uymayı ve düzenlemelere tabi olmayı kabul etmek.
Menajerler 9 Ocak 2023 tarihinden itibaren platform aracılığıyla lisans başvurusunda bulunabilecek ancak sınav yalnızca periyodik olarak yapılacak ve sınava girmek için başvurular yalnızca belirli dönemlerde kabul edilecektir.
2023 yılı için sınav ve başvuru dönemleri aşağıdaki gibidir;
- 19 Nisan 2023'te gerçekleşecek ilk FIFA futbol menajeri sınavı için 9 Ocak 2023' ten 15 Mart 2023 'e kadar,
- 20 Eylül 2023 'te gerçekleşecek ikinci FIFA futbol menajeri sınavı için 1 Mayıs 2023 'ten 31 Temmuz 2023' e kadar.
Eski 2008 FIFA Futbolcu Menajerleri Talimatı kapsamında lisanslı olan ve 1 Nisan 2015’ten bu yana sürekli olarak ulusal bir federasyonda menajer olarak kayıtlı olan menajerlerin sınava girmeleri gerekmeyecektir.
Lisans yalnızca gerçek kişilere verilecek ve bu lisans menajerlere tüm dünyada menajerlik faaliyeti yürütme yetkisi verecektir. Bu nedenle ajanslar, menajerlik lisansı alamayacak ancak menajerler işlerini ajanslar aracılığıyla yürütmeye devam edebilecektir.
Menajer Olabilme Şartları
Talimat ile birlikte menajerler için belirli uygunluk şartları getirilmiştir. Bunlardan birini dahi sağlamayan bir menajerin lisansının iptal edileceği düzenlenmektedir. Belirli suçlardan mahkûm olmama, herhangi bir spor otoritesi tarafından etik kurallar ve meslek kurallarına aykırılık nedeniyle 2 yıldan fazla ceza almamış olma gibi şartları da içeren bu hükümler Talimat’ın 5. maddesinde sayılmaktadır.
Menajerlik Sözleşmelerinin Şartları
Talimat uyarınca futbol menajeri yazılı bir menajerlik sözleşmesi imzaladıktan sonra futbol menajerliği faaliyetini yürütebilecektir. 16 Aralık 2022’den itibaren imzalanan tüm menajerlik sözleşmelerinin bu yeni şartlara uyumlu olması gerekmektedir.
Menajerlik sözleşmelerinin yazılı olması ve aşağıdaki asgari unsurları içermesi gerekmektedir;
- Tarafların isimleri,
- Süre,
- Menajere ödenmesi gereken komisyon miktarı,
- Sağlanacak hizmetlerin niteliği,
- Tarafların imzaları.
Ayrıca bir oyuncu veya antrenörle bir menajerlik sözleşmesi imzalanmadan önce, tüm menajerler ilgili kişiye (i) menajerlik sözleşmesiyle ilgili olarak bağımsız hukuki danışmanlık almayı düşünmeleri gerektiğini yazılı olarak bildirmeli ve (ii) ilgili kişinin bu tür bir bağımsız hukuki danışmanlık aldığına veya almamaya karar verdiğine dair yazılı onayını almalıdır.
Menajerlik sözleşmeleri en fazla 2 (iki) yıl süreyle yapılabilecek olup otomatik uzama/yenileme hükmü içermeyecektir. Ayrıca bu sözleşmelerde menajerlik sözleşmesinin süresini bu sürenin ötesine uzatmayı amaçlayan herhangi bir hüküm geçersiz olacaktır. Menajerler ve kulüpler arasında imzalanacak sözleşmelerde bu süre sınırı uygulanmayacaktır.
Sözleşme kapsamında; herhangi bir kişinin (oyuncu, antrenör vb.) (i) bir menajerin katılımı olmaksızın bir iş sözleşmesini bağımsız olarak müzakere etme ve imzalama yetkisini sınırlayan veya (ii) bir menajerin katılımı olmaksızın bir iş sözleşmesini bağımsız olarak müzakere etmesi ve/veya sonuçlandırması halinde ilgili kişiye ek yükümlülük getiren tüm maddeler hükümsüz olacaktır. Halihazırdaki uygulamalar düşünüldüğünde, kişinin kendisinin, menajerin dahil olmaksızın bir sözleşme imzalaması halinde dahi menajerin temsilden doğan ücrete hak kazanacağına ilişkin hükümler geçersiz olacaktır.
Bir menajer, herhangi bir zamanda aynı kişiyle yalnızca bir menajerlik sözleşmesi imzalayabilecek, ancak menajerler ve kulüpler arasında farklı işlemlerle ilgili olmaları koşuluyla birden fazla menajerlik sözleşmesi akdedilebilecektir.
Talimat’ta menajerlik sözleşmelerinin taraflarca haklı sebebe dayalı olarak feshedilebileceği belirtilmiş, haklı sebep ise “taraflardan birinin iyi niyet ilkesine göre sözleşme ilişkisini sürdürmesinin artık makul olarak beklenemeyeceği durum" olarak tanımlanmıştır. Talimat’ta haklı sebep durumlarına örnek olarak aşağıdaki hususlar sayılmakla beraber haklı sebepler bunlarla sınırlandırılmamıştır;
- Futbol menajerliği lisansının iptal edilmesi veya askıya alınması,
- Futbolla ilgili herhangi bir faaliyetten men edilme,
- Ulusal veya uluslararası düzeyde yeni oyuncu tescil etme yasağının en az bir tescil dönemi boyunca devam etmesi.
Çoklu Temsil Yasağı
Talimat ile birlikte çoklu temsile ilişkin bir kısıtlama getirilmiştir. Halihazırda, menajerlerin bir işlemde birden fazla tarafı temsil etmesine izin verilmekteydi. Ancak yeni uygulamayla beraber bir menajerin çıkar çatışması içinde olabilecek tarafları temsil ettiği durumlar engellenmek istenmiştir. Bir işlemde hem satıcı kulüp hem de alıcı kulübün, hem satıcı kulüp hem de oyuncunun veya her üç tarafın birlikte temsil edilmesi yasaklanmıştır. Buna karşın alıcı kulüp ile oyuncunun birlikte temsil edilmesi her iki tarafın da yazılı onay vermesi halinde mümkün kılınmıştır.
Küçüklerin Temsil Edilmesi
Talimat’ta reşit olmayan kişilerin temsil edilmesine ilişkin önemli düzenlemeler bulunmaktadır. Örneğin menajerlerin, reşit olmayan bir kişiyle ve/veya yasal temsilcisiyle, reşit olmayan kişinin istihdam edileceği bölgede yürürlükte olan yasalar uyarınca ilk profesyonel sözleşmesini imzalayabileceği yaşa ulaşmasından 6 (altı) ay öncesine kadar görüşmesi yasaklanmıştır. Bu görüşmenin de ancak reşit olmayan kişinin yasal temsilcisinin yazılı ön izniyle gerçekleştirilebileceği düzenlenmiştir.
Bununla birlikte reşit olmayan bir oyuncuyu ya da reşit olmayan bir oyuncunun dahil olduğu bir işlemde bir kulübü temsil etmeden önce, menajerlerin reşit olmayan oyuncularla ilgili belirlenmiş sürekli mesleki gelişim kursunu başarıyla tamamlaması ve reşit olmayan oyuncunun istihdam edileceği bölgede geçerli olan yasalar tarafından belirlenen küçüğün temsiline ilişkin gerekliliklere uyması gerekmektedir.
Talimat’taki reşit olmayan kişilerle ilgili hükümleri ihlal edenler; para cezası ve ilgili FIFA menajerlik lisansının 2 (iki) yıla kadar askıya alınması ile cezalandırılabilecektir.
Komisyon Üst Sınırı
Talimat ile getirilen en önemli yeniliklerden birisi de menajerler tarafından hak kazanılabilecek komisyonlara üst sınır getirilmesidir.
Aşağıdaki tabloda her bir durum için hak kazanılabilecek komisyon oranlarına yer verilmiştir;
Taraf Menajerlik Komisyon Sınırları
Sporcunun yıllık ücreti 200.000 Sporcunun yıllık ücreti
USD’den (veya eşdeğerinden) 200.000 USD’den
az veya eşitse (veya eşdeğerinden) fazlaysa
Sporcu Sporcunun ücretinin %5’i Sporcunun ücretinin %3’ü
Satın Alan Kulüp Sporcunun ücretinin %5’i Sporcunun ücretinin %3’ü
Satın Alan Sporcunun ücretinin %10’u Sporcunun ücretinin %6’sı
Kulüp
ve Sporcu
(Çoklu Temsil
Durumunda)
Satıcı Kulüp Bonservis ücretinin %10’u
(Bonservis Ücreti)
FIFA, komisyon tavanlarının uygulanmasına ek olarak gerçekleştirilen tüm küresel transferlerin ve komisyon ödemelerinin mali şeffaflığını artırmak amacıyla merkezi bir takas merkezi (FIFA Clearing House) kurmuştur. Buna göre tüm menajerlik komisyon ücretleri de bu takas merkezi aracılığıyla ödenecektir.
Talimat ile getirilen önemli değişikliklerden biri de yıllık ücreti 200.000 USD’nin altında olan kişiler hariç olmak üzere menajer komisyonlarını ilgili kişilerin kendilerinin ödeyecek olmasıdır. Talimat’a kadar uygulamada; kulüpler genellikle sporcular/antrenörler adına menajer komisyonlarını ödemekteydi. Bu düzenleme ile birlikte bu uygulama da sona erecek ve ilgili kişiler menajer komisyonları kendileri ödeyecektir.
Bunlara ek olarak menajerlerin iş ve işlemlerinden doğan uyuşmazlıklarda Spor Tahkim Mahkemesi'ne gitmek pahalı ve zaman alıcı olabildiğinden, yargılamaların daha etkin bir şekilde yürütülebilmesi için FIFA tarafından özel bir oda (Agents Chamber of the Football Tribunal) kurulmuştur.
Sonuç olarak, Talimat ile birlikte menajerlik alanında birçok yeni düzenlemeye gidilmiş, mali açıdan şeffaflığın sağlanması ve menajerlerin haklarının etkin bir şekilde korunması amaçlanmıştır. Bununla birlikte menajerlik için sınav şartı getirilerek oyuncuların da yetkin menajerler tarafından temsil edilmeleri ve sağlıklı bir menajerlik hizmeti almalarının önü açılmıştır.
Ömer Faruk GÜROL
Associate
